Bu yazımda işin temeline inerek, özellikle web roman ve hafif roman kavramlarını açıklamaya çalışacağım. Farkları neler, nasıl yazılırlar ve kimler yazabilir gibi sorulara sade cevaplar vermeye çalışacağım.
Hikayeler, Kitaplar, Öykü ve Masallar: Kısaca Anlatı Türleri Nelerdir?
Yukarıda saydıklarımızı anlatı türleri olarak özetleyebiliriz. Farklı yaş guruplarını hedef almaları yada uzunlukları itibari ile bu türlere ayrılmışlardır.
Hikaye veya Öykü Nedir?
Hikaye yade öykü adı ile de bilinen, gerçek veya gerçeğe yakın kurgusal bir olayı aktaran kısa ve düzyazı yapısı şeklindeki metinsel anlatıdır. Genellikle kısa yazılırlar. 5 bin kelimeyi geçmezler. Bana göre uzun versiyonu olan romanın yapı taşlarıdır. Bir roman, olay örgüsü dediğimiz öykülerle birbirine bağlanmış uzun bir öykü dizisidir aslında…
Masal Nedir?
Masal genellikle ilk anlatanı bilinmeyen ve ağızdan ağıza sürüp gelen, olağanüstü, düş ürünü olaylarla örülü çocuklara yönelik bir anlatım türüdür. Anlatı genellikle bir mesaj veya öğüt içerir.
Roman Nedir?
Genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle(…) kitap halinde basılan bir anlatı türüdür. Romanın tanımı günümüzde yavaş yavaş değişmektedir. Aşağıda detaylıca değineceğiz.
Kitap Nedir?
Kitap, herhangi bir anlatının, hikayenin adeta kristalleşmesidir. Ete kemiğe bürünmesi, son halini alması ve anlatının ölümsüzleşmesidir. Artık bunun için sadece fiziksel olarak basılmasına da gerek yoktur. Kitabın tanımı çok günümüzde; E-Kitaplar, Sesli Kitaplar, Online Kitaplar gibi yeni formatlarla çok genişlemiştir.
Web Roman Nedir?
Normal romanlardan farklı olarak internet ortamında ve çoğunlukla yazarın kendisi tarafından yayınlanan romanlardır. Genellikle uzun seriler olarak, bölümler halinde parça parça yayınlanırlar. Bir başka özelliği ise ücretsiz olmalarıdır. Genellikle en fazla erken erişim ücretleri talep edilir. Bunun bir sebebi ise basılı romanların aksine, doğrudan yazarın kendisi tarafından yayınlandığı için bir editör elinde düzenlenmemeleridir. Bu nedenle çoğunlukla yazım hataları ve olay örgüsü tutarsızlıkları içerebilirler.
Web romanların tam olarak nerede başladığı belli olmasa da ilk Japonya’da popüler oldukları su götürmez bir gerçektir. Günümüzde bu popülerlik Çin ve G. Kore gibi ülkelere kaymıştır.
Web romanlar oldukça uzun yazılır. Ortalama 1 milyon kelimeyi bulabilirler. Bu açıdan yazarın hayal gücünü serbest bıraktığı bir türdür diyebiliriz. Kağıt israfı sorunu olmadığından yazdığınız her kelimenin, her cümlenin önemli olduğu basılı romanlara göre çok daha serbest yazılabilirler. Bu nedenle ki uyarlama söz konusu olduğunda basılı kitap yerine e-kitap tercih edilir.
İki çeşit web roman vardır.
Birincisi, geçici olanlardır. Bunlar, çeşitli nedenlerle internette yayınlanmış her türlü hikayedir. Maddi imkansızlıklar, yazarın yeni başlıyor olması, hobi amaçlı yazılmış olması, yayınevlerinin basmaması gibi nedenler olabilir. Basım imkanı ufukta göründüğü anda bu tür internet aleminden kaybolur. Örneğin, wattpad hikayeleri, teklif aldıklarında kaldırıldıkları için bu türe girer.
İkincisi ise asıl olanlardır. Bunlar ise direk web roman olması hedeflenerek yazılan hikayelerdir. En az 300 bin ve üzeri kelime sayısı hedefi vardır ki basıma uygun olmazlar. Ekonomik olarak ta daha en başta web romana göre planlama yapılır. Örneğin yine Japonya’da web romanlar, lisanslanıp hafif roman olarak basılsa bile, yazar web romanı yayınlamayı bırakmaz. Sadece hafif romana göre olaylar farklı şekilde gelişir.
Hafif Roman Nedir?
Hafif romanlar, aslında basılı web romanlarıdır. Basılı oldukları için, bir yayınevinin denetiminden ve düzenlemesinden geçerler. Özellikle web romanlarından farklı olarak içlerinde, karakter tasarımları, mekan tasvirleri içeren çizimler barındırırlar.
Hafif romanlar, genellikle edebi bilgisi olmayan amatör yazarlar tarafından yazıldıkları için diğer edebiyatçı yazarların yazdığı kitaplara göre çok daha basit ve sade bir dille yazılırlar. Bu da onları okuması çok daha kolay yazılar haline getirir ki popülerlik kazanmalarını da bu sağlamıştır.
Ayrıca ilginç bir bilgi olarak hafif roman teriminin ortaya çıkışı , yukarıdaki açıklamanın yanı sıra asıl Japonca ile alakalıdır. Biliyorsunuz Japonca hem yazması hem okuması zor bir dil ve birden fazla alfabeleri var. İşte hafif romanlar, herkesin okuyabilmesi için “hafif” harflerle yazılırlar. Detaylara girmiyorum.
Web Roman ve Hafif Roman Farkları Nedir?
Temelde aynı şeylerdir. Lakin yukarıda bahsettiğim gibi ufak detaylar vardır.
- Web romanlar internette yayınlanır. Hafif romanlar ise basılı formattadır. Ama aynı fiyat etiketi ile lisanslı hafif roman yayınlayan web siteleri de mevcuttur.
- Web romanlar çoğunlukla ücretsizdir. Bu durum tabi ki yazara bağlıdır. Hafif romanlar ücretlidir.
- Web romanlar doğrudan yazarın hayal dünyasından akmaktadır, hafif romanlar ise yayınevi lisansı altında şekil almaktadır.
- Uyarlama olan manga ve animelerin çoğu web romandan değil, hafif romandan uyarlamadır.
Günümüzde yazar adayları önce yazdıklarını web roman olarak internete koyarlar ve biraz ilgi gördükten sonra hafif romana uyarlanır. Bu da önce web romanların ortaya çıktığı yanılgısını doğurmaktadır. Fakat sanılanın aksine hafif romanlar, web romanlardan çok daha önceleri ortaya çıkmıştır. Hafif romanlar Japonya’da 1970’lerde hatta bazılarına göre 1900 yılların başlarında yazılmaya başlanmıştır. Web romanlar ise internetin de yaygınlaşması ile 2000 yılların başlarında popülerlik kazanmaya başlamıştır.
Yani aslında web romanlar, internette yayınlanan hafif romanlardır.
Her şey bir web sitesi ile başladı.
Web romanların patlaması, Yusuke Umezaki’nin 2 Nisan 2004’te Shōsetsuka ni Narō (Let’s Become a Novelist) yani Hadi Romancı Olalım adlı web sitesini açmasıyla başladı. Günümüzde hala Japonya’nın en büyük web roman sitesidir.
Anime severlerin yakından tanıyacağı Log Horizon, The Rising of the Shield Hero ve benim de favorim olan Overlord ilk bu sitede web roman olarak yayınlanmıştır. Daha sonra yayınevleri tarafından lisanslanmış ve hafif romana dönüşmüşlerdir. Bunu da manga ve anime uyarlamaları takip etmiştir. Bu yüzlerce örnekten sadece bir kaçıdır.
Web roman dünyası sadece Japonya ile sınırlı da değildir tabi ki.
Çin’de açılmış Qi Dian, Shōsetsuka ni Narō’dan bile önce bir tarihte 2002’de açılmıştır ve günümüzde hala binlerce web romana ev sahipliği yapmaktadır. Qi Dian ve diğer Çinli web roman siteleri ve bu sitelerin lisansladığı web romanları son zamanlarda dünya çapında ilgi görmektedir. Qidian, ayrıca Webnovel adıyla uluslararası İngilizce bir siteye de sahiptir.
Çinliler, web romanları için Japonların aksine hafif roman rotasını takip etmemiş, doğrudan web romanları lisanslamışlardır. Böylece web roman yazarları doğrudan yazdıkları karşılığında para kazanabilirken, yazılan serilerin de kalitesi yükselmiştir. Bu sayede Çin’de, web roman yazarlığı, yayıncılığı, editörlüğü ve çevirmenliği ciddi iş kolları haline gelmiştir.
Nasıl Yazılır?
Aslında normal bir kitap yazmaktan çok da farklı değildir. Kolay ve zor yanları vardır. Örneğin bir kitapta zaman sınırı yoktur. İsterseniz 1 ayda isterseniz 1 yılda yazarsınız. Ama web romanlarını başarılı kılan bir özelliği hızlı yazılmalarıdır. Günlük olarak yayınlanmaları en iyisi olmakla birlikte rutin bir paylaşım düzeni oturtulması gerekir.
Diğer taraftan basılı romanların aksine, yazdığınız her kelimeye ya da cümleye dikkat etmek zorunda değilsinizdir. Yaratıcılığa daha çok yer verebilirsiniz.
Özellikle web roman yazımı hakkında bazı kurallar ve ipuçları olduğu söylenir. Bunlara katılırsınız ya da katılmasınız. Ama sitemizdeki Webnovel Yazarlığı, serisinde: Baştan sona bir web roman fikri nasıl bulunur, fikir nasıl genişletilir ve olay örgüsü nasıl planlanır ile bölümlerin nasıl yazılacağına kadar pek çok farklı makaleyi, makina çeviri olarak okuyabilirsiniz. Çeviri okunabilir ve anlaşılabilir durumdadır. Özellikle bu seriyi seçmemin sebebi yazarları, yukarıda da bahsettiğim Qidian’da çalışan kişiler olmasındandır. Göz atmanızı tavsiye ederim.
Tabi ki yazmadan önce bolca okumalısınız. Nereden okuyacağınızı bilmiyorsanız bu yazımız tam size göre, En iyi 12 Novel Okuma Sitesi, Türkçe Web Roman Okuma Siteleri
Kimler Web Romancı Olabilir?
Kısa cevap isteyen herkes olabilir. Bir bilgisayara (ya da telefona) ve internet bağlantısına sahip olduğunuz sürece gerisi size kalmıştır. Tamamen ciddi bir şekilde yapılabileceği gibi hobi olarak boş zamanlarınızda da yapabilirsiniz. Kim bilir belki de içinizde sonraki Tolkien’i keşfedersiniz…
Sağlıklı ve huzurlu kalın…
